Włókniaki – nieproszeni goście

Włókniak, z łacińskiego – fibroma, jest łagodną zmianą skórną, pojawiającą się niezależnie od płci i wieku w różnych rejonach ciała. Niestety raczej szpeci niż zdobi ludzką skórę. Choć sam w sobie groźny nie jest, to jednak włókniak dużych rozmiarów lub nagromadzenie wielu włókniaków może sprawiać znaczny dykomfort, nie tylko estetyczny. Dlatego warto pozbyć się tego nieproszonego gościa na wczesnym etapie jego rozwoju zanim przysporzy nam problemów.

Czym są i jak powstają włókniaki?

Włókniak jest zmianą nowotworową skóry o charakterze łagodnym. Znaczy to, że włókniaki rozrastają się miejscowo, nie dają przerzutów i nie zagrażają życiu jak nowotwory złośliwe. Włókniaki są nierzadkim zjawiskiem w ogólnej populacji, a częstość ich występowania wzrasta z wiekiem, a także w specyficznych sytuacjach, jak na przykład w ciąży lub, co ciekawe, u osób borykających się z problemem zespołu metabolicznego (na który składają się: otyłość, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze i insulinooporność), zatem ich pojawienie się może wskazywać na konieczność leczenia ogólnoustrojowego.

Jakie rodzaje włókniaków najczęściej usuwa lekarz dermatolog?

Z medycznego punktu widzenia włókniaki można podzielić na kilka kategorii. Należące do nich zmiany różnią się wielkością, miejscem występowania, kolorem i przyczyną powstawania.

1. Włókniak miękki

   (ang. acrochordon, łac. fibroma molle) to właśnie najczęściej zauważana zmiana skórna o wielkości kilku milimetrów. Przybiera postać wystającego guzka o pofałdowanej powierzchni przytwierdzonego do skóry za pomocą cienkiej szypułki. Barwa włókniaka może być zbliżona do odcienia skóry zdrowej lub od niej ciemniejsza z powodu nagromadzenia większej ilości melaniny. Takie ciemne włókniaki mają tendencję do sytuowania się pod pachami, w pachwinach, a także miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne, przykładowo na szyi. Włókniak miękki jest zmianą wrodzoną, a częstość jego występowania rośnie po 40. roku życia.

2. Włókniak twardy

   (ang. dermatofibroma, łac. fibroma durum) to zmiana umiejscowiona pod powierzchnią skóry, często wyczuwalna jako zgrubienie lub guzek o wielkości kilku milimetrów. Jest zmianą nabytą. Może powstawać po ukąszeniach owadów lub jako zmiana odczynowa po urazie skóry czy na podłożu zapalenia mieszka włosowego. Może być mylony z kaszakiem. Zmiana występuje pojedynczo, a umiejscawia się zwykle na kończynach, brzuchu czy na pośladkach.

3. Włókniak błon śluzowych

   Dotyczy najczęściej błony śluzowej jamy ustnej (także języka), a pojawia się jako następstwo przewlekłego drażnienia błony śluzowej przez protezę zębową lub aparat ortodontyczny. Zmiana jest niewielka, najczęściej okrągła, kolorem przypominająca otaczające tkanki. W przypadku obecności w jamie ustnej zmian budzących podejrzenie zawsze należy skonsultować się ze specjalistą dermatologiem lub lekarzem stomatologiem.

4. Gruczolakowłókniak

   Jest przedmiotem zainteresowania specjalisty chirurgii i ginekologii. Dotyczy bowiem tkanki gruczołu piersiowego. Pojawia się często w młodym wieku, w okresie dojrzewania płciowego. Czasami zanika samoistnie, nie jest nowotworem groźnum dla życia. Mając na uwadze ryzyko onkologiczne należy pamiętać, że każdy guzek piersi wymaga szczegółowej diagnostyki.

Jakie metody stosujemy celem usunięcia włókniaków?

Zmiany o charakterze włókniaków miękkich nie mają tendencji do samodzielnego ustępowania, stąd w przypadku chęci pozbycia się zmian skórnych niezbędna jest odpowiednio dobrana interwencja.
Powszechnie znane domowe sposoby (jak smarowanie włókniaka octem jabłkowym) czasami przynoszą pożądany efekt. Jednak kiedy wynik tych działań jest daleki od spodziewanego, warto rozważyć odpowiednio dobraną przez lekarza dermatologa technikę medycznego usuwania włókniaków:

• Usunięcie chirurgiczne – jedynie w wybranych przypadkach. Polega na wycięciu zmiany za pomocą nożyczek lub skalpela. Zabieg jest wykonywaniu w znieczuleniu miejscowym
• Kriochirurgia – tak zwane „wymrażanie” ciekłym azotem – jest metodą skuteczną, minimalnie inwazyjną i prawie bezbolesną. U osób szczegolnie wrażliwych lekarz stosuje znieczulenie miejscowe.
• Elektrokoagulacja, termoliza – wykorzystując prąd o wysokiej częstotliwości powoduje koagulację białka i odpadnięcie włókniaka.
• Metody laserowe

Po zabiegu usunięciu włókniaka mogą pojawić się plamki lub odbarwienia. Najczęściej powstają one jednak w wyniku niewłaściwej pielęgnacji miejsca poddanego zabiegowi, rzadziej w wyniku zastosowanej metody. Ogólna zasada głosi, ze im mniej inwazyjna procedura, tym mniej śladów po zabiegu.

Czy warto pozbywać się włókniaków?

Jak już wspomniano, włókniaki są łagodną zmianą nowotworową i stanowią głównie problem natury estetycznej. Jednak ta zmiana skórna pozostawiona bez interwencji medycznej może mieć tendencje do rozrostu. Włókniaki powiek mogą utrudniać wykonanie makijażu, a w skrajnych przypadkach przysłaniać pole widzenia. Włókniaki pojawiające się na szyi, często drażnione elementami biżuterii lub kołnierzykiem, mogą krwawić, wytwarzać brzydkie strupki, a w konsekwencji blizny i przebarwienia. Podobnie ma się sprawa dotycząca włókniaków skóry pleców – przewlekle drażnione chociażby biustonoszem – z pewnością nie dadzą o sobie zapomnieć.